جهان رفت وجوانــــــی وچمن رفت

گل نسرین و   سرو   یاسمن رفت

پس ازمن دوستان گویند افسوس

که  آخر  فایز   شیرین سخن رفت

مرحوم حاج حسین رئیس محمدرئیس پولاد ازعموزاده گان فایز

روزي فايزبه ديدن محمدخان مي رود .حكايت دلدادگی  فايزدرسراسردشتي پيچيده بود .فايزراشوريده ومجنون عشق پري مي دانستند ودرباره ي عشق اوباپري داستانها ساخته بودند پس ازاخوال پرسي وصحبت هاي معمول محمدخان روبه فايزمي كند ومي گويد : توفايز بااين اسم وآوازه وشهرت حيف نباشد كه خودراازعشق پري ديوانه كرده اي ودرفراق اومي نالي

فايزپاسخ مي دهد :

خدايا كارما مشكل فتـــــــــاده                                       عنان عقل دست دل فتـــــــــاده

كه فايز مي زند سيلــــي رخ دل                                     مثال شوربي حاصــل فتـــــــاده

سپس محمدخان مي گويد : شنيده ام پري بي وفايي پيشه كرده وازتوجدا گرديده است دراين باره چه مي گويي فايزاين گونه پاسخ مي دهد :

نه ازمن سرزند دلبرخطــــــايي                                     نه ازوي بود جانا بي وفايــــــــي

بت فايز مكدراين چنين بــــود                                      چه بايد كرد تقدير الهـــــــــــي

 محمدخان دشتی بعنوان شوخی ازفایزمی پرسد اگرچهارزن داشتی به ملیتهای مختلف (ترک –عرب –هندی وتاجیک ) چگونه آنها راصدا می زدی فایزفی البداهه چنین می سراید :

به ترکی وارگویم گل پری گـــل                به تاجیــکی بیا بنشین تودربر

به هندی گویمش میگول میگول                عرب آسا تعل ای ماه حــــاور

باد ملايم بهاري مي وزد پسينگاهي است .گروهي ازبزرگان تنگستان ودشتي درمنزل خان تنگستان دراهرم دورهم گرد آمده اند بزرگاني كه دست اندركار سياست زمان وحوزه فرمانداري خويشند . اما مجلس رسميت خودرا ازدست داده ودوستانه شده است چراكه همه حاضرين جزوگروه سياستمدار نيستند وفايز هم يكي ازآنان است . كه به همراه محمدخان دشتي به اهرم آمده ودرهرنشستي كه شاعري يا شعرايي باشند به هرحال سخن ازشعروشاعري مي رود ومجلس جنبه معنويت به خود مي گيرد حاضرين همه فايز را مي شناسند اشعارش را خوانده اند ويا نامش را شنيده اند . خان تنگستان خود شاعرنيست وازشعروشاعري نيز بي خبراست .. اما بي ميل هم نيست كه فايز رادراين مجلس بيازمايد .تا استادي فايز اين رنجبر دشتي برليش مسلم شود . به محمد خان دشتي رو مي كند ومي گويد :" آقاي خان فكرمي كني تمام اشعاري كه مردم به نام فايز مي خونن ازخودشه من كه فكر مي كنم ازديگرون باشه وفايزاونهارو به نام خودش مي خونه " .

محمدخان دشتي نگاهي به قيافه خونسرد وبي اعتناي فايز مي اندازد وجواب مي دهد " فايزكسي نيست كه اشعارديگران را بنام خودش قالب كند .فايزباديگران خيلي فرق دارد مي توني اورا امتحان كني " خان تنگستان مي گويد : پس اگه راست مي گه يه شعري بگه كه اسم اهرم هم توش باشه .

محمد خان به فايز رو مي كند وازاو مي خواهد كه ترانه اي في البديهه بسرايد وفايز درجواب مي خواهد كه به پاس اين محبت وپشتيباني  خوب است كه محمد خان دشتي هم استعداد شعري خود رادراين نشست نشان دهد وشعري بسرايد .سخنگويان تنها فايز ومحمدخان هستند .سكوت گوش تاگوش مجلس رافراگرفته است همه درانتظارند كه دوشاعردشتي محمدخان وفايز موفق مي شوند يانه  .محمدخان دشتي درحضورجمع اين دوبيتي را مي سرايد :

خوشا اهرم خوشا ماواي اهــــــــرم                          خوشاروزي كه ما بوديم همـــــدم

محمد مي دهد خط غلامــــــــــي                           براي خاطر چشمان مريـــــــــم

محمد خان موفق شده وبا تحسين خان اهرم وسايرروءساي اين منطقه روبرو گرديده وديگران منتظرند كه فايز چه بگويد . به ناگاه سه دختر ازاهالي اهرم ازدورهويدا مي شوند .سه زيبا روي اهرمي با كرشمه وطنازي نظرهمه رابه خود جلب مي كنند وفايز هم آنان راازروبروي دروازه مي بيند وچنين مي سرايد :

سه مه پيكــــــر برون آمد به يك  دم                     سه حوراوش همه پشت ســـــــرهم

به يك جلوه دل ازفايز ربودنـــــــد                         پري رويان مه سيماي اهـــــــــــرم

1

مزن شانه به زلف پرشــكن را 

مپوش ازسنبل ترياســمن  را

دل فايز وطن دارد درآن زلف               

مكن دور ازوطن اهل وطن را

2

عجب دارم ازآن زلف چليپا                     

كه دارد صدهزاران دل درآن جا

بت فايز مزن شانه برآن زلف

مكن ويرانه خود آن آشـيان ها

3

بهارآمد گلستان شد  مطــــرا

شدند ازنوعنادل مست وشیــدا

جواني كاش فايــز بد چوگلشن

 كه هرساله شدي سرسبزوخضـرا

4

بتا آهسته تربردارپــــا را          

ازاين دام بلا بردار مـــارا

سراغ نيمه جان داري زفايز

 بيا بستان سرمنت خدا را

5

اگر خواهي بسوزاني جهان را

رخي بنما بيفشان گيسوان را

بت فايز اشارت كن به ابروت

بكش تيغ وبكش پيروجوان را

6

به رخ جاداده اي زلف سيه را

بكام عقرب افكندي تومه را

كه ديده عقرب جراره فايــز

 زند پهلو به ماه چهـارده را

7

بدست آن بت طاووس زيبــا

ميان عاشقان شد فتنه برپا

دل فايز هميشه درهراس است

كه ماكشته شويم ويار رسوا                

8

 به زير پرده آن روي دل آرا  

بود چون شمع درفانوس پيدا

دل  فايز چوپروانه به دورش           

مدامش سوختن باشد تمنـا

9

بگوآن قاصدنيكو لقــارا

ببر بردوستان پيغام مـارا

همان ساعت كه ديدي يارفايز        

بخاطر آوري اين بينوا را

بزودی دیوان اشعارفایز به همت علاقه مندان به شعرادب به چاپ خواهدرسید .(کتابی کامل وجامع بامدارک ومستندات لازم ) که توسط نوه زاده آن مرحوم جمع آوری وبه رشته تحریر درآمده است .

   تنت همچو بلور و رخ بود گل         بياض گردنت نسرين وسنبــــل

   كمند گيسوان دلدار فايــــز         به هم پيچيده چون خط ترســل

بتا مهر تو جا بنمـــوده بر دل          دلم در چين زلفت كرده منـــزل

 به درياي غمت غرق است فايز           ندانم كي رسد كشتي به سا حـل

   قسم بر سوره والشمس والليل            به غير از تو ندارم با كسي ميــل

كلام الله باشد خصم فايـــــز             اگر نامحرمي با تو كند سيـــــل

دو گيسوي توجانا ليله القـــدر            بياض گردن تو مطلع الفجـــــــر

ملايك تهنيت گويند فايـــــز             «شب وصلت زالف شهر بهتـــــــر»

به گردن هشته اي زلف جوزنجير           گنه من دارم اين گردن چه تقصير

به گردن زلف چون زنجير بـــردار       مكن فايز زجان وزندگي سيـــــر

  بت نامهربان  يــــار ستمگــــر            جفا جو سنگدل بيرحم كافــــر

  بيا ازكشتن فايز به پرهيـــــــز              بينديش از حساب روز محشـــر

   مسلسل حلقه حلقه روي دلبــر             دوگيسويش فتاده همچو عنبــر

دل فايز فشرده تـــــــار زلفش          چورستم در نبرد هفت لشـــــكر

به دل گفتم مرو دركوي دلبــر          ره خود گير ازاين سودا توبگـــذر

دل فايز مگر توپور زالـــــــــي       كه داري تاب جنگ هفت  لشـــكر

قدت طوبا لبت كوثر رخت  حور        ازاين حسن خدايي چشم بــد  دور

زايركمال مرحوم علي ريئس كمال ازبستگان فايزدشتي 

مرحوم علي ريئس كمال ازبستگان نزديك فايزدشتي 

عبدالحسین روستایی وحسین روستایی ازبستگان فایزدشتی

حاج عبدالعلي زارعي فرزند رئيس حسين ريئس درويش ازعموزاده گان فايز 

                                                                                مرحوم بهادرزارعي ازبستگان وهمسرنوه فايزدشتي كه چندسالي است به رحمت خدارفته است . خدايش بيامرزد

تنهايادگاري ازفايزدشتي بزرگترين شاعردوبيتي سراي جنوب كه درشعرنگين فرهنگي استان يعني خورموج وجود دارد

حاج علي منصوري ازبستگان فايز ويكي ازتاريخ دانان بزرگ منطقه دشتي  داراي هوشي سرشار واطلاعاتي كامل اززندگي واحوالات فايزدشتي مي باشد . كه درحال حاضر دربخش كاكي زندگي مي كند 

   بگوتافایزخوبم بیـا یــــــد             صداکن یارمحبوبم بیـایــــــد

  بگوتابادوبیتی هایی شیـــرین            کندآهنگ آن آوای دیـــــرین

  دلم میل نوای   شروه دارد                عجب سوزی صدای شروه دارد 

    بیا با ناله های خش وبرا                 به زیرسایه گزتوی صحــــرا

   بیاتاپای مشتووقت هاسک                 بوقت لای لای پای محتک 

   بوقت گله وهمگام گلگشت               زمان بستن پرونگ برلشت

   بیا باصوت روح افزای شروه            سبک کن باردل بانای  شروه

سرشکم رابدست شروه وا کن             مراازپشت نخلستان صدا کن 

اگرفایز توراچشم وتری بود                 تمام هم وغمت آن پری بود 

  ولی جزاین غمی دردل نداری           عموجان قصه ای مشکل نداری

   عموجان مشکلم ازحدگذشته            توان وطاقـــــتم ازحدگذشته 

   چنان این زندگانی بدگذشته        که یک سالش به من چون صد گذشته

چه خوش می گفت طاهربادلی تنگ         زسوزسینه این شعرخوش آهنگ

اگردردم یکی بودی چه بودی                 اگرغم اندکی بودی چه بودی

   به بالینم طبیبی یا حبیبي                  ازاین هردویکی بودی چه بودی

اگردرسینه آتش دارم امروز                 دلی ازعم مشوش دارم امروز 

دهدتسکین غمم رانای شروه                   نگیرد هیچ صوتی جای شروه 

   بکن ای شروه خوان آغاز شروه          بزن بااین دوبـــیتی سازشروه 

   بنه دستی بگوش وناله سرکن               غم بسیارمارا مخـــتصرکن 

« من ازعهدجوانی تا شدم پیر                 نکردم دروفای دوست تقصیر

       چرافایزوفاکردوجفا دید                 کنم با کوکب بختم چه تدبیر »

 ( شعرازاستاد سیدمحمدرضا هاشمی زاده )

نشسته ازراست : غلامعلي درويشي ازنواده گان فايز . حاج سيد باقر حسيني وعباس يوسفي 

پس ازپيري وضعف ناتوانــــــي        دريغا بازمي آمد جوانــــــــي  

جواني رفت  ازدست تو    فايز        نخواهم بي جواني زندگاني 

كناري كه درتصويرمي بينيد معروف به كنارفايز واقع درباغ بگم  درروستاي گزدرازدشتي مي باشد كه بدست خودفايز كاشته شده است ودراواخرعمردراين جازندگي مي كرده است  چون اين منطقه رابه منزله تبعيدگاهي براي خود مي دانسته  وي رابه سرودن اين شعروامي دارد :

درباغ بگم منزل وماواي من است      بوذرنيم وربذه چرا جاي من است 

ايستاده ازراست : غلامحسين هادي نژاد . عباس يوسفي .روح الله صفوي 

روزي فايزبه ديدن محمدخان مي رود .حكايت دلدادگي فايزدرسراسردشتي پيچيده بود .فايزراشوريده ومجنون عشق پري مي دانستند ودرباره ي عشق اوباپري داستانها ساخته بودند پس ازاخوال پرسي وصحبت هاي معمول محمدخان روبه فايزمي كند ومي گويد : توفايز بااين اسم وآوازه وشهرت حيف نباشد كه خودراازعشق پري ديوانه كرده اي ودرفراق اومي نالي

فايزپاسخ مي دهد :

خدايا كارما مشكل فتـــــــــاده                       عنان عقل دست دل فتــــــــــاده

كه فايز مي زند سيلــــي رخ دل                        مثال شوربي حاصــل فتـــــــاده

سپس محمدخان مي گويد : شنيده ام پري بي وفايي پيشه كرده وازتوجدا گرديده است دراين باره چه مي گويي فايزاين گونه پاسخ مي دهد :

نه ازمن سرزند دلبرخطــــــايي                       نه ازوي بود جانا بي وفايــــــــي

بت فايز مكدراين چنين بــــود                        چه بايد كرد تقدير الهـــــــــــي

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

راوي : حاج علي منصوري ازبستگان فايز 

نشته ازراست : حجت الاسلام حاج شيخ علي اكبرحائري ازبرادرزاده گان فايز . سيد طالب فاطمي ازسادات با كرامت كاكي .حاج اسماعيل .  حاج درويش كردواني ازنواده گان فايز و حاج عبدالحسن قاسمي ازرؤساي گنخك وبستگان فايز 

ريئس مظفربهادري فرزند ريئس عبدالرضا ازعموزاده گان فايزدشتي مانند مرحوم پدرش كه باتخلص محزون شعرمي سروده خودنيزدستي برقلم دارد وباتخلص مهاجر شعرمي سرايد ودرحال حاضردرروستاي كردوان به دوراز هياهوهاي اين زمان زندگي خودراسپري مي نمايد ./  

مرحوم ريئس محمدعلي كردواني يكي ازبزرگان ونوه فايزدشتي مي باشد كه صفا ومهمان نوازيش زبانزد خاص وعام بود وخانه محقرش به روي علاقه مندان به فايز هميشه باز .... خدايش بيامرزد . 

يكي ازافسران زمان قاجاريه  براي وصول ماليات ازشيراز عازم خورموج مركز شهرستان دشتي مي شود وبه قلعه محمدخان دشتي وارد مي گردد . با محمدخان ملاقات مي كند اما گويا ملاقات زياد دوستانه نيست . پيش ازاينكه ماليات رامطالبه كند وبا شناختي كه ازمحمدخان داشته ومي دانسته كه داراي طبع شاعري است به اومي گويد : شنيده ام توشاعري من يك بيت شعررا مي خوانم ومي خواهم كه بيت دوم راهم وزن وهم قافيه شعرمن توبگي اگرموفق شوي مقداري ازماليات رابه تو مي بخشم به شرطي كه شعرت درحد شعرمن باشد وگرنه ماليات بيشتري ازت مي گيرم . هرچند كه شنيده ام شاعراي ديگري نيز دراين منطقه حضوردارند وتومي توني آنها را نيز بجاي خودت دراين مناظره دعوت كني .

محمدخان كه به موفقيت خودچندان اطمينان واعتمادي نداشته وازسويي هم نمي خواسته كه دست به قمار نامعلوم وبدفرجامي بزند شرط راقبول مي كند فايز وملاحسن كبگاني راكه دراين زمينه اطمينان بخش بوده اند به قلعه خورموج جهت مناظره دعوت مي كند .

مجلسي گسترده مي آرايند وتمام بزرگان وعلماي منطقه رابه قضاوت دعوت مي كنند . كسي راياراي سخن گفتن نيست .دلها درسينه مي تپد ودست دعا به سوي آسمان بلند است .به نظرآنان پيروزي فايز وكبگاني برافسر قاجاريه پيروزي حق است برباطل وزور .

فايزكه آثاركهولت وپيري درچهره اش هويدا بوده وارد مجلس مي شود همه به احترام فايزبلند مي شوند بجز افسرقاجاريه كه با كبروغرور برمسندتكيه زده بود . محمد خان فايز رابه افسرقاجاريه معرفي واورا دركنارخود جا مي دهد .افسرقاجاريه با نگاهي متكبرانه فايز راورانداز وبا حالت تمخسر محمدخان راخطاب مي كند كه كسي رابهتراز اين پيرمرد پيدا نكردي وي كه دارد مي ميرد چگونه مي تواند دراين مناظره شركت كند .

فايز كه تا ان لحظه سكوت نموده بود ازهتاكي وبي ادبي افسرقاجاريه ناراحت شده واورا خطاب وفي البدايه چنين مي سرايد :

تويي كبك ودراين جانا منم بـــــــــــــاز         ولي بازمرا افتاد ز پــــــــــــــــــرواز

توفايز ديده اي درسن پيــــــــــــــــــري            نديدي كز جوانان بود ممتــــــــــاز

كه ناگهان صداي تكبير ازمجلس محمدخان بلند مي شود .افسرقاجاريه كه ازحاضرجوابي وفي البداهه سرايي فايز درشگفت وحيران مانده بود بناچار به احترام فايز ازجا بلند شده ومجلس رسميت پيدا مي كند . همه نگاهها به افسرقاجاريه وكبگاني وفايز دوخته شده است .وهمه منتظر اين مناظره هستند .

محمد خان كه حالت اضطراب واسترس درچهره اش موج مي زند نگاهي به فايز مي اندازد وفايز با اشاره چشم به او مي فهماند كه نگران نباشد .

افسرقاجاريه با تكبر وغرور شروع به خواندن اين بيت شعر مي كند :

خواهي كه زني برهم جمعيت دلهـــــارا                يك سلسله موبگشا صد سلسله برهم زن

گفتن بيت دوم به عهده كبگاني واگذار مي شود كه وي چنين مي سرايد :

خواهي كه نمايد گم برنا ره ميخــانـــه                 بربخش مي لبها صد ميكــــده برهم زن

و فايز بيت سوم راشروع مي كند :

خواهي كه شودكشته ازهرطرفي صدفوج                هان اين دوصف مژگان يك مرتبه برهم زن

درپايان افسر قاجاريه شكست راپذيرفته وازماليات دشتي صرفه نظر مي كند .

از اغلب دو بيتى‏هاى فايز چنان بر مى‏آيد كه او شاهنامه فردوسى را عميقا مطالعه كرده و گاه تحت تأثير اشعار شاهنامه قرار گرفته است، اما در اين تأثير پذيرى هيچ گونه اثرى از تقليد خشك و كور كورانه كه در زمان فايز و در عصر بازگشت دوره ادبى ور كود شعرى مى‏بينم مشاهده نمى‏شود. فايز درد زمان را درك مى‏كند كه خود درد مى‏كشد و ريشه آن را مى‏بيند و ترانه هايش كه «بازتاب فرهنگ زمان و ديار اوست» گاهى نرم و روان و همطراز شيرينترين غزليات و زمانى رنگ شعرى حماسى به خود مى‏گيرد در اوج صلابت و سنگينى:

 دل من همچو رستم در عتابست

 چو توران ملك سلم از وى خرابست

 رقيب گرسيوز و فايز سياوش

 فرنگيس عشق و دل افراسيابست

 يا:

 بتا زلف تو سر از سركشان برد

 به ميدان گوى حسن از مهوشان برد

 بت فايز چو رستم پور دستان

 كه در ميدان «كشانى» ره كشان برد

 و اين دو بيتى‏ها كه از گرفتارى بيژن در چاه ا فراسياب و فداكارى منيژه و نجات او به دست رستم الهام گرفته است:

 بتا بيژن صفت در چه گرفتار

 منژه وار اگر هستى وفادار

 كمند زلف بگشا چون تهمتن

 توفايز را زچاه غم برون آر

 خم ابروست يا شمشير بهمن

 مژه با نيزه يا تير تهمتن

 بت فايز منژه سان به يكبار

 به چاهم در فكن مانند بيژن

 واين دو بيتى كه اشاره به فتح هفتخوان رستم مى‏كند و ره يافتن در كوى دلبر را به هفتخوان تشبيه كرده است:

 به دل گفتم مرو در كوى دلبر

 ره خود گير از اين سوداتو بگذر

 دل فايز مگر تو پور زالى

 كه داراى تاب جنگ هفت لشكر؟

 محافل و مكتب خانه‏هايى كه فايز در آنهادرس خوانده و محيط تربيتى او به خصوص معاشرتش با علماى مذهبى و شعراى محلى ايجاب مى‏نموده است كه به ناچار بااحاديث و روايات آشنايى پيدا كند. بى شك خواندن قرآن و كتب مذهبى و ادبى و بحث و جدالى كه در آن روزگار در آن ديار بيشتر جنبه مذهبى و ادبى داشته در فايز اثر گذاشته و او را با روايات و قصص قرآن و داستانهاى مختلف آشنا كرده است. گاهى عشق سركش زليخا به يوسف الهام بخشش مى‏شود براى سرودن اين دوبيتى:

 سحر گاهان زغم با باد شبگير

 كم يعقوب سان اين قصه تقرير

 به مصر تن زليخاى خيانت

 گرفته يوسف دل كرده زنجير

 و زمانى به ياد آتش طور مى‏افتد و ظهور موسى و چنين مى‏سرايد:

 زحسن رويت اى ناديده مهجور

 شدم پير و حزين وزار و رنجور

 بت فايز تجلى كن به يكبار

 همان نورى كه بد در وادى طور

 يا:

 به زير گوش برق گوشواره

 زده بر خرمن عمرم شراره

 بيافايز كه از نو آتش طور

 تجلى كرده بر موسى دوباره

 گاهى اذان بلال خوش آواز مسحورش مى‏كند و زمانى غرق عظمت و شكوه آيات قرآن مى‏شود:

 نه هر سرچشمه‏اى آب زلالست

 نه هر لاله رخى صاحب كمالست

 نه هر برگشته بختى هست فايز

 نه هرگلدسته خوان مثل بلالست

یا :

 بدى زلف سياهت ليلة القدر

 شب وصلت ز الف شهر بهتر

 هر آن كس يار فايز ديد، گفتا:

 «سلام هر حتى مطلع الفجر»

 و زمانى كه به ياد آتش نمرود گلستان خليل مى‏افتد چه خوب و زيبا مى‏سرايد:

 صنم عشق تو همچون نار نمرود

 مرادر منجنيق عشق فرسود

 خليل آسا رودفايز در آتش

 تو«قل يا نار كونى برد» كن زود

 و باز هم متأثر مى‏شود از آيات قرآن در اين دوبيتى:

 دو گيسوى تو جانا ليلة القدر

 بياض گردن تو مطلع الفجر

 ملايك تهنيت گويند فايز!

 «شب وصلت زالف شهر بهتر»

منبع : ترانه هاي فايز به قلم عبدالمجيد زنگوئي 

به گلشن تازگل نام ونشــان است            حديث بلبل وگل در ميـان است

جهان تا هست ذكر شعر فايــــز             ميان دوستان اين داسـتان است

زاير محمد علي دشتي متخلص به فايز فرزند حاج  مظفربن غلامعلي بن حاج درويش بن حاج محمد رضا بن حاج عبدالرضا بن مظفر بن درويش بن مظفر بن شهاب بن كردعلي بن ابراهيم بن سالم بك بن فارس بن شعبان الضياغمي الدشتي نام مادر وي {شازده }دختر رئيس درويش كردواني كه ازروساي سرشناس منطقه دشتي مي باشد  به سال 1250هجري قمري برابر با 1209هجري شمسي درخانواده اي مذهبي در روستاي كردوان ازتوابع شهرستان دشتي ديده به جهان گشود.دوران كودكي ونوجواني رازيرسايه پرمهرومحبت پدرومادر در روستاي كردوان گذراند وپس از رسيدن به سن بلوغ جهت تحصيلات مقدماتي وفراگيري  قرآن مجيد به مكتب خانه هاي محلي واقع در روستاهاي كردوان وبردخون كه در آن زمان حوزه علميه ومركز بحث ودرس در منطقه دشتي بوده اند زير نظر آموزگاران محلي مراجعه وبا تلاش وپشتكاري كه ازخود نشان مي دهد موفق به فراگيري قرآن وختم آن ميشوديكي ازاساتيد فايزشيخ عبدالنبي بحريني بوده است .آقاي زنگويي دركتاب ترانه هاي فايز بنا به قولي شيخ احمد رااستاد فايز مي دانند كه البته صحيح نيست شيخ احمد از نظرسني كوچك ترازفايزبوده است .ايشان به سال 1378ه.ق يعني جهل وهشت سال بعدازمرگ فايز دارفاني راوداع مي گويندكه اين موضوع نشان دهنده سن كمترايشان (شيخ احمد)نسبت به فايز مي باشد .ميرزا حسن فسايي صاحب كتاب فارسنامه ناصري كه جلداول اين كتاب رادرسال 1311ه ق به پايان رسانده اند درمورد شيخ عبدالنبي بحريني چنين مي نويسد. «وي ازعلماي نواحي دشتي است جناب مستطاب علام فهام قدوه اي انام حاج شيخ عبدالنبي اصل آن جناب ازجزيزه ي بحرين است .درقريه ي بردخان (بردخون) دشتي توقف دارد وچندين طلبه علم درآن قريه مجتمع گشته هرروزكسب كمالات علميه رادرخدمت آن جناب مي نمايند »

پس ازپايان يافتن تحصيلات مقدماتي به علت ذوق واستعداد سرشار ي كه دراوبوده وبا كمك ومساعدت رئيس خلف برادر بزرگ خود جهت فراگيري علوم ديني راهي نجف اشرف ميشود ونزديك به چهار سال در نجف اشرف به فراگيري علوم ديني مشغول مي شود ودر همان جا از بي توجهي مردم نسبت به حرم امامان اورا وادار به سرودن اين دوبيتي مي كند :

شما كه ساكنان كوي ياريـــــــد           چرا اين نعمت آسان مي شماريد

دريغا چون شما مي بود فايـــــز            كه سر برآستان يار داريــــــــد

زاير محمد علي فايز پس از مراجعت از نجف با دختر زايرمحمد حاج مظفربردخوني بنام تاج زر ازدواج  مي كند كه ثمره اين ازدواج سه فرزند پسر به نامهاي احمد حيدرومظفر وسه دختر بنامهاي حاج بي بي شازده ودختر بوده است واقدام به راه اندازي مكتب خانه جهت آموزش قرآن به براي جوانان روستا مي كند . بطوريكه از بي توجهي وتنبلي بعضي از دانش آمـــــوزان درفراگيري قرآن ناراحت و آنان را با سرودن اين قطعه شعر مخاطب قرار ميدهد

ايها الطــــــــلاب ناموا في بيوت                        واسكنوا اموالكم كالعنكبـــــوت

واذكرو اشعار باقر دائـــــــــــما                            لا تقلوا كان زيد قائمـــــــــــا

مدرسه بايد كه تن لاغر كنــــد                       جسم را افسرده رخ اصغــر كنـد

مدرسه كي زيبد اين نابخــردان                          جاي اينان است اصطبل خــران

لازم به توضيح است حاج درويش جد بزرگ فايز در«ميدري» يكي از روستاهاي همجواركردوان مسجدي بنا نموده كه هنوز هم آثاري از آن برجاي مانده است .درآن مسجد مكتب خانه اي تشكيل داده كه هرسال تعداد زيادي از بچه هاي آن منطقه به آن مراجعه وقرآن را فرا مي گرفتند وفايز نيز در همين مكتب خانه قرآن را فرا گرفته است .وحاج درويش درآخر عمر وصيت مي كند كه درهمين مسجد جنازه وي را دفن نمايند تا صداي قرآن خواندن بچه ها رابشنود .به اين ترتيب دوران نوجواني وجواني فايز با آموختن قرآن وادعيه وگنجينه ها ومفاخر زبان وادبيات فارسي چون شاهنامه – خمسه نظامي- گلستان –بوستان –مثنوي ومخصوصا ديوان حافظ كه آموزش آن پس از قران كريم مرسوم بوده است سپري شد همچنانكه درخلال دوبيتي هاي وي اين تا ثير پذيريها را مي توانيم ببينيم .وبه ياري همين سواد ودانش بود كه بعدها توانست افكار وانديشه هاي خويش راسامان ودر قالب شعر آن راثبت وضبط نمايد.فايز زندگي خود را از راه كشاورزي مي گذرانده به بيان ديگر نانش را از بذر آب وخاك با دست هاي باغيرت به دست مي آورد .آن هم درزير آفتاب سوزان منطقه وهرگز دست نياز به سوي كسي دراز نكرد ودر برابر خوانين كه حاكمان آن سامان بودند مديحه نگفت وهنرش را نفروخت .زيرا مردي بلند طبع وقانع بود.

فايزدركنار داشتن مكتبخانه به امر كشاورزي وكشت درخت خرما نيز مي پرداخت

از فايز بيش ازهفتصد دوبيتي دردست است كه بي گمان بخش اندكي از سروده هاي فايز است وبقيه اشعار وي متاسفانه در گذر زمان بدست شاعـران محلي به يغما رفته وبه روزگار ما نرسيده است .فايز علاوه بردوبيتي غزلياتي نيز در مدح ائمه معصومين (ع) سروده كه اكثرا از بين رفته است  فايز با شاعران ديگر دشتي چون محمد خان وملا حسن كبگاني معاصر بوده وديدارهاي دوستانه وادبي نيز با هم داشته اند .

فايز اواخر زندگي خودرا درروستاي گزدراز مي گذراند وبعلت ناراحتي كه از اين موضوع داشته آن را به منزله تبعيد گاهي براي خود مي داند .واين بيت شعر را مي سرايد :

در باغ بگم منزل ومــاواي من است       بوذر نيم وربذه چرا جاي من است

فايز داراي سه فرزند پسر به نامهاي رئيس مظفر  زاير احمد وحيدر بوده كه حيدر درجواني وفات مي نمايد .ولي نواده گان رئيس مظفر وزاير احمد اكنون درقيد حيات ودر منطقه دشتي ( خورموج –كاكي وكردوان )زندگي را مي گذرانند .

به هر حال فايز پس از هشتاد سال زندگي پرفراز ونشيب به سال 1330هجري قمري برابر با 1289هجري شمسي در روستاي گزدراز چشم از جهان فرو مي بندد وپيكرش را بنا به وصيت خودش پس از چند ماه امانت نهادن به نجف اشرف منتقل ودرآن جا به خاك سپرده مي شود . روحش شاد بـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــاد
 

روستاي كردوان ازجمله روستاهاي دشتي مي باشد . اين روستا درفاصله 65كيلومتري جنوب شرقي خورموج وبه فاصله 8كيلومتري خليج فارس واقع گرديده است .اين روستا ازتوابع دهستان كبگان بخش كاكي شهرستان دشتي مي باشد .ازطرف غرب به كوه مند وازطرف شرق به رودخانه مند منتهي مي گردد. محل زندگي اوليه مردم اين روستا دراصل همان كردوان عليا يا دراصطلاح محلي كردوان شيخا بوده است كه كم كم مردم از آن محل به اطراف روستا مهاجرت كرده وروستاهاي ريئسي وسفلي رابه وجود آورده اند .

دراصطلاح محلي روستاي كردوان . كردو (kordow) تلفظ مي گردد.

جمعيت اين روستاها برروي هم به چهارهزارنفر مي رسد .البته عده ي زيادي به شهرهاي مختلف استان مهاجرت نموده اند .شغل قديم مردم اين روستا دراصل تجارت ومسافرت يه كشورهاي حاشيه خليج فارس بوده است ودركنارآن به ماهيگيري وكشاورزي نيز مي پرداخته اند .مهمترين محصولات كشاورزي اين منطقه خرما  گندم جو وخربزه مي باشد .كه همه اين محصولات به صورت ديم كاشته مي شود .ازجمله صنايع دستي اين روستا عبابافي است كه ازپشم شتربافته مي شود ومشتريان آن شيوخ حاشيه نشين كشورهاي خليج فارس مي باشند كه ازنظرمرغوبيت زبانزداست .اين صنعت فقط منحصر به اين روستا مي باشد.

روستاي كردوان ازديرباز مركزدرس ومكتب خانه ها بوده است .وطالبان علم درمكتب خانه ها پس ازآموختن قرآن كريم . ديوان حافظ . شاهنامه ي فردوسي خمسه حكيم نظامي .كليات جوهري وخزائن الاشعار رامي آموختند .وكساني راكه استعداد وذوق بيشتري داشته اند براي ادامه تحصيل به نجف اشرف مي رفته اند .كه حاصل آن ده نفر عالم ازاين روستا است .كه هم اكنون درحوزه هاي مختلف علميه مشغول به تدريس هستند . يكي ازآموزگاران مشهورقديمي اين منطقه شيخ احمد بحريني بوده است كه پس ازمهاجرت ازبحرين درروستاي كردوان سكني مي گزيند ومنشاء خير براي اين منطقه بوده اند .

بجزفايز شاعران دوبيتي سراي ديگري مثل افراسياب توراني و رئيس عبدالرضا كردواني متخلص به محزون كه ازبستگان وعموزاده فايز مي باشد دراين روستا زندگي مي كرده اند و هم اكنون فرزندش بنام مظفربهادري با تخلص مهاجر شيوه پدررا ادامه وشعر مي سرايند دراين روستا زندگي مي كند .